Teatr grecki w swoich początkach był silnie związany z obrzędami religijnymi. Stopniowo jednak stawał się on dziedziną niezależną od religii. Tematem dramatów były epizody z utworów Homera, dające sposobność do podejmowania aktualnych problemów politycznych i społecznych. Istniały dwa główne typy dramatu: tragedia i komedia. Tragedia opowiadała o ważnych postaciach i wydarzeniach, a każda sztuka podejmująca wątek legendy lub historii zawierała moralne, religijne lub społeczne przesłanie skierowane do widzów. Los bohatera tragedii antycznej był z góry przesądzony i jakiekolwiek działania, które podejmował, prowadziły go do nieuchronnej klęski. Akcja tragedii obejmowała jeden wątek i rozgrywała się cały czas w tym samym miejscu przez 24 godziny. Komedie natomiast były widowiskami dowcipnymi, groteskowymi, a w późniejszym okresie – satyrami na życie w miastach. Na podstawie Atlasu kultur starożytnych – Grecja, Rzym, Warszawa 1999. B.
Starożytni Grecy stworzyli teatr znakomity, jedyny w swoim rodzaju i niepowtarzalny. Scena prawie pusta, bez dekoracji, oświetlona słońcem. Aktor w koturnach, z maską na twarzy. Uniemożliwiało to realistyczny ruch i gest, a zmuszało do rytmizacji niemal tanecznej. Stanisław Furmanik, O sztuce teatru, [w:] Janusz Degler, Problemy teorii dramatu i teatru, Wrocław 1988. Zadanie 1. (0-1) Początki teatru greckiego związane były z polityką kultem religijnym filozofią ceremoniałem olimpijskim
Zadanie 2. (0-1) Fragmenty utworów Homera były pretekstem do przedstawienia w dramatach tragedii miłosnych zmagań z siłami natury obrzędów religijnych problemów współczesności
Zadanie 3. (0-1) Według tekstu I tragedię antyczną charakteryzuje obecność scen zbiorowych kompozycja otwarta jedność miejsca, czasu i akcji podział na akty i sceny
Zadanie 4. (0-1) Które z wypowiedzeń jest opinią? Tematem dramatów były epizody z utworów Homera. Starożytni Grecy stworzyli teatr znakomity. Istniały dwa główne typy dramatu: tragedia i komedia. Akcja tragedii obejmowała jeden wątek.
Zadanie 5. (0-1) Dzięki równoważnikom zdań fragment B tekstu I stał się unaukowiony ironiczny. krótszy. zabawny.
Zadanie 6. (0-1) O losach bohatera tragedii antycznej decyduje przeznaczenie. rodzina. pochodzenie. władca.
Zadanie 8. (0-1) Aktor w teatrze antycznym grał rolę Antygony w masce tragicznej, aby zaskoczyć widzów. uwydatnić dramat bohaterki. wyrazić własne emocje. ukryć uczucia bohaterki.
Tekst II
Bogusławski1 był pierwszym dyrektorem stowarzyszenia aktorów, a zarazem najlepszym artystą. [...] Sztuki, które to towarzystwo grywało, były po części oryginalne polskie lub z francuskiego, włoskiego i niemieckiego tłumaczone. Pierwszych było stosunkowo mało. Te, które grywano w czasie sejmu konstytucyjnego, miały głównie cel polityczny. Do sztuk tego rodzaju należały Powrót posła i Kazimierz Wielki. Miały one wyśmiać stare polskie przesądy: przywiązanie do wolnej elekcji, do panowania szlachty, do poniżania średniego stanu, do ograniczania władzy królewskiej, i wszystko już zestarzałe, co nowa konstytucja obalić miała. Król i główni partyzanci nowego systemu prawie zawsze bywali obecni. Miejsca, które się do wzmiankowanych przedmiotów krytyki odnosiły, gorąco były przez nich przyjmowane. W czasie przedstawienia Kazimierza Wielkiego, gdy w sztuce charakter panującego ukazywany był coraz dobitniej ze wszystkimi jego wzniosłymi przymiotami – pierwszy zawsze król ze swej loży wychylał się i przyklaskiwał, a za nim parter, w szale i upojeniu klaskając i krzycz ąc, domagał się powtórzenia dwa i trzy razy tego ustępu, coraz hałaśliwszymi przyjmując go oznakami. [...] Naczelnicy znowu stronnictwa, wodzowie rewolucji i ich przyjaciele oklaskami nagradzali postepowanie ogółu, które się z ich projektami zgadzało. Na podstawie relacji Fryderyka Schulza, Podróże Inflantczyka z Rygi do Warszawy i po Polsce w latach 1791-1793, Warszawa 1956. 1 Bogusławski Wojciech, 1757–1829, aktor, dramatopisarz i pedagog, w latach 1783–1814 (z przerwami) dyrektor Teatru Narodowego, twórca pierwszego stałego zespołu zawodowego aktorów polskich, take pierwszej szkoły dramatycznej, autor opery Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale. Zadanie 10. (0-1) Głównym celem sztuk wystawianych przez Teatr Narodowy w okresie sejmu konstytucyjnego było utrzymanie wolnej elekcji. podważanie autorytetu króla. zachowanie liberum veto. propagowanie haseł obozu reform.
Zadanie 11. (0-1) Jak reagowali widzowie na oglądane sztuki? płakali.. domagali się bisów. milczeli. wywoływali autora.
Zadanie 12. (0-1) Wybierz najtrafniejszy tytuł dla relacji Schulza. Za kulisami teatru. Aktorzy Bogusławskiego. Mecenat królewski. Teatr i polityka.
Zadanie 13. (0-1) Z analizy tekstu II wynika, e od XVIII w. najbardziej zmieniło swoje znaczenie słowo wódz. partyzant. artysta. król. Zadanie 14. (0-1) Przykładem wpływu oświeceniowych idei występujących we Francji i USA na wydarzenia polityczne w Polsce było wzniesienie pałacu i teatru w Łazienkach. uchwalenie Konstytucji 3 maja. zawiązanie konfederacji targowickiej. zrzeczenie się tronu przez Stanisława Augusta
Tekst III A. Wywiad z Anną Dymną
Nie jest łatwo był zwyczajną kobietą i aktorką – uchwycić równowagę między tymi dwoma światami. [...] A jednak jestem aktorką i wiem, że to moje miejsce, bo aktorstwo na szczęście nie polega tylko na chęci pokazywania się, popisywania. Czasem odmawiałam przyjęcia roli, bo godziła w moje przekonania albo wtedy, gdy czułam, że nie potrafię wydobyć z siebie tego, co trzeba, bo pęknie mi serce. W ko cu jestem zwykłym człowiekiem, a nie automatem do produkcji emocji i uczuć. [...] Zawód ten jest okrutny i trudny – oczywiście. Ale równocześnie piekny, gdyż daje możliwości ciągłego rozwoju, poszerzania horyzontów, pogłębiania wiedzy o sobie i o człowieku. Daje tez możliwość ucieczki od rzeczywistości. [...] Stresem jest każda porażka, każdy sukces, popularność i jej brak, nieuregulowany, zwariowany tryb życia, trema itd. Do tego dochodzć przyziemne, normalne problemy, które wprawdzie dotykają każdego, lecz nas szczególnie boleśnie, a na dodatek publicznie. Na przykład przemijanie! Elżbieta Bińczycka,Rozmowa: Anna Dymna, [w:] „Sezon” 7/8, rocznik I.
B. Wywiad z Jadwigą Jankowską-Cieślak Pewien paradoks polega na tym, że zostałam aktorką... z powodu nieśmiałości. [...] Aktorstwo dla osób takich jak ja bywa azylem, pozwala na bezpieczne uwalnianie się od kompleksów, za maskami postaci. [...] Dowiedziałam się, że w teatrze najważniejsza jest publiczno ść, a nie aktor zapatrzony w siebie i czekający na podziw, i że chodzi o to, by widz wzruszył się choć trochę lub zamyślił. [...] Na scenie czuję, że samoistnie dzieje się ze mną coś, czego nie potrafię powstrzymać. Krzysztof Demidowicz, Nie na każde wezwanie, [w:] „Film”, 1997, nr 12.
C. Wywiad z Johnnym Deppem Wydaje mi się, że współczesne kino ameryka skie jest przegadane. Aktorzy zamiast grać, wszystkie emocje wyrażają słowami. [...] Współczesne kino ameryka skie nie docenia widza, uważa go chyba za głupca, któremu wszystko trzeba dopowiedzieć. Aktorstwo jest dla mnie reagowaniem, odczuwaniem, a nie technik. Nie uznają jednak szarżowania, szafowania swoimi czysto prywatnymi emocjami. Elżbieta Ciapara, Johnny, mam na imię Johnny, [w:] „Film”, 1997, nr 10. Zadanie 15. (0-1) Zdaniem Anny Dymnej aktorstwo jest zawodem, który wymaga tylko popisywania się. rezygnacji z przyjemności. wewnętrznej odporności. przyjomowania każdej roli.
Zadanie 16. (0-1) Anna Dymna uważa, że aktorstwo jest piękne, ponieważ rozwija wewnętrznie. zabezpiecza finansowo. zapewnia poplularność. chroni przed porażkami.
Zadanie 17. (0-1) Według Jadwigi Jankowskiej-Cieślak głównym zadaniem aktora jest zdobywanie nagród. poruszenie widza. zadowolenie krytyków. pokonanie tremy
Zadanie 18. (0-1) Johnny Depp sądzi, że wadą współczesnego kina amerykańskiego jest lekceważenie inteligencji widza. nadmiar efektów specjalnych. brak wybitnych indywidualności. dominacja akcji nad słowem.
Zadanie 19. (0-1) W wywiadach B i C zawarty został pogląd, że dobrego aktora cechuje doskonała technika. uroda. szacunek dla widza. nieśmiałość.
Zadanie 20. (0-1) Który cytat zawiera treść wspólną dla wywiadów A, B, C? Aktorstwo dla takich jak ja bywa azylem [...]. Aktorzy zamiast grać, wszystkie emocje wyrażają słowami. Aktorstwo [...] pozwala na bezpieczne uwalnianie się od kompleksów. Aktorstwo [...] nie polega tylko na chęci pokazywania się, popisywania.